آکنه یکی از شایعترین مشکلات پوستی است که به دلایل مختلفی ایجاد میشود. عواملی که باعث ایجاد آکنه میشوند به طور کلی به افزایش تولید چربی پوست، مسدود شدن منافذ، رشد باکتریها، و التهابات پوستی مرتبط هستند. در زیر به دلایل اصلی ایجاد آکنه اشاره شده است:
۱. تولید بیش از حد چربی (سبوم)
غدد چربی پوست (سباسه) در برخی شرایط مانند تغییرات هورمونی، چربی بیشتری تولید میکنند. این چربی اضافی میتواند با سلولهای مرده پوست ترکیب شده و منافذ را مسدود کند.
۲. تغییرات هورمونی
افزایش سطح هورمونهای آندروژن (مانند تستوسترون) در دوران بلوغ یا چرخه قاعدگی میتواند تولید چربی را افزایش دهد.
استرس نیز باعث افزایش هورمون کورتیزول میشود که به آکنه دامن میزند.
۳. انسداد منافذ پوستی
زمانی که سلولهای مرده پوست به درستی از سطح پوست حذف نمیشوند، در ترکیب با چربی میتوانند منافذ را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شوند.
۴. باکتریها
باکتریهایی مانند Propionibacterium acnes (P. acnes) در منافذ مسدود شده رشد میکنند و باعث عفونت و التهاب میشوند.
۵. رژیم غذایی ناسالم
غذاهایی با شاخص گلیسمی بالا (مانند شیرینی، نان سفید، و فستفودها) و مصرف زیاد لبنیات میتوانند به بروز آکنه کمک کنند.
۶. محصولات آرایشی نامناسب
استفاده از محصولات غیر استاندارد یا سنگین که منافذ پوست را مسدود میکنند (کومدوژنیک) میتواند به آکنه منجر شود.
۷. عوامل ژنتیکی
اگر سابقه آکنه در خانواده وجود داشته باشد، احتمال بروز آن افزایش مییابد.
۸. تماس با آلایندهها و مواد تحریککننده
آلودگی هوا، عرق، و تماس پوست با مواد شیمیایی تحریککننده میتوانند عامل تشدید آکنه باشند.
۹. شستن بیش از حد یا کمتر از حد پوست
شستشوی مکرر پوست میتواند چربی طبیعی آن را از بین ببرد و تولید سبوم را افزایش دهد.
از طرفی، شستن ناکافی پوست باعث انباشته شدن آلودگی و سلولهای مرده میشود.
راههای پیشگیری و درمان
روتین پوستی مناسب: استفاده از شویندههای ملایم، تونرهای تنظیمکننده چربی، و مرطوبکنندههای غیر کومدوژنیک.
محصولات ضد آکنه: مانند ژلها و کرمهای حاوی سالیسیلیک اسید، بنزوئیل پروکساید، یا روغن درخت چای.
مشاوره با متخصص پوست: در موارد شدید، ممکن است به درمانهای دارویی مانند رتینوئیدها یا آنتیبیوتیکها نیاز باشد.
تغییر سبک زندگی: کاهش استرس، نوشیدن آب کافی، و داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل.